Nieuwe ESG-verplichtingen: CSRD

Aanvankelijk richtte men zich voornamelijk op multinationals en beursgenoteerde ondernemingen, maar geleidelijk aan wordt het ook voor minder grote ondernemingen steeds moeilijker om nog te ontsnappen aan het groeiende aantal ESG-regels. Met de inwerkingtreding van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) komt er vanaf 1 januari 2024 een nieuw hoofdstuk in dit verhaal.

Even recapituleren: wat is ESG?

ESG staat voor Environment, Social en Governance. Het kan best omschreven worden als een concept waarmee wetgevers trachten om de impact van bedrijven op klimaat, mens en maatschappij te meten én te beoordelen. De EU gebruikt ESG onder andere om vooruitgang te boeken in het behalen van haar ambitieuze klimaatdoelstellingen, zoals het verminderen van de CO2-uitstoot met 55% tegen 2030 (‘Fit for 55-package’) en het volledig klimaatneutraal worden tegen 2050 (‘European Green Deal’).

Doel & toepassingsgebied van de CSRD

De CSRD verplicht bedrijven om op een uniforme en transparante manier te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Hierdoor kunnen investeerders, consumenten en beleidsmakers een nauwkeuriger beeld krijgen van de (niet-financiële) duurzaamheidsprestaties van een bedrijf.

Het toepassingsgebied van de CSRD strekt zich uit over drie categorieën van ondernemingen:

1. Ondernemingen met een notering op een beurs in de EU

2. Grote EU ondernemingen die voldoen aan minstens twee van volgende criteria:

(i) >250 FTE

(ii) >€40m omzet

(iii) >€20m op de balans

3. Ondernemingen van buiten de EU met >€150m omzet en minstens één grote of beursgenoteerde dochteronderneming in de EU, of een bijkantoor in de EU met een omzet van >€40m.

Verplichtingen

Waarover men precies moet rapporteren, wordt in de eerste plaats bepaald door de onderneming zelf, op basis van een ‘dubbele materialiteitsbeoordeling’. Enerzijds moet men rekening houden met de impact van de onderneming op mens en milieu (inside-out perspectief), anderzijds moet men zich de vraag stellen wat de effecten zijn van duurzaamheidsrisico’s en -kansen op de onderneming (outside-in perspectief).

De rapportage omvat informatie omtrent volgende elementen:

(i) het bedrijfsmodel en de strategie van het bedrijf

(ii) de tijdsgebonden doelstellingen met betrekking tot duurzaamheidskwesties

(iii) de rol van de raad van bestuur

(iv) het beleid van het bedrijf met betrekking tot duurzaamheidskwesties

(v) informatie over het bestaan van stimuleringsregelingen met betrekking tot duurzaamheidskwesties

(vi) de toegepaste due diligence procedures

(vii) de belangrijkste risico’s en risicobeheer

(viii) de duurzaamheidsindicatoren die relevant zijn voor het bedrijf.

De manier van rapporteren werd strikt vastgelegd in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Deze standaarden zijn grotendeels thematisch opgesteld, en zijn dus verschillend naargelang het onderwerp waarover gerapporteerd wordt. In totaal bevatten de ESRS 1.178 datapunten; het is aan de onderneming om te beoordelen welke voor haar relevant zijn.

Het verslag maakt integraal deel uit van het jaarverslag van de raad van bestuur en moet jaarlijks samen met de jaarrekening worden ingediend. Het is met andere woorden geen afzonderlijk verslag.

Inwerkingtreding

1. Vanaf 1 januari 2024 voor bedrijven die al onder de NFRD vallen (vnl. ondernemingen van openbaar belang, zoals banken en verzekeringsinstellingen)

2. Vanaf 1 januari 2025 voor grote EU ondernemingen (zie ‘Toepassingsgebied’, punt 2)

3. Vanaf 1 januari 2026 voor beursgenoteerde KMO’s

4. Vanaf 1 januari 2028 voor ondernemingen van buiten de EU

De bovenstaande data hebben betrekking op het eerste boekjaar dat onder de richtlijn valt, dus de eerste verslagen moeten pas een jaar later worden goedgekeurd.

Gevolgen van non-compliance

De juridische handhaving van de richtlijn wordt grotendeels bepaald op niveau van de individuele lidstaten en ligt voor België nog niet helemaal vast. Bedrijven kunnen zich in ieder geval verwachten aan strenge administratieve en/of strafrechtelijke sancties, waaronder boetes gebaseerd op de omzet van de onderneming. De gevolgen van non-compliance met de CSRD beperken zich echter niet tot het juridische. Er zijn ook financiële implicaties, bijvoorbeeld door een verminderde belangstelling van investeerders of minder gunstige leningsvoorwaarden bij de bank. Vanuit commercieel oogpunt kan niet-naleving leiden tot problemen met klanten en leveranciers, die op hun beurt immers informatie nodig hebben om te voldoen aan hun eigen rapportageverplichtingen. Ten slotte kan niet-naleving van de CSRD leiden tot reputatieschade en blootstelling aan rechtszaken over het klimaat door activistische groeperingen.

ESG is hoe dan ook een complexe materie. Naast de CSRD zitten er nog verschillende andere initiatieven in de pijplijn, zoals bijvoorbeeld de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD).

Is het u nog niet helemaal duidelijk wat dit alles concreet betekent voor uw onderneming, of ziet u door de bomen het bos niet meer? Contacteer gerust Halsten BE.legal voor een advies op maat.